به گزارش ایرنا، رهاسازی بچه ماهی در منابع آبهای داخلی باهدف افزایش تولید برای کاهش واردات و توسعه صادرات در دستور کار بسیاری ازکشورهای برخوردار از منابع آبی قرار دارد که انجام این مهم درایران با هدف نهایی افزایش تولید به منظور ارتقای سرانه مصرف و توسعه صادرات غیرنفتی صورت می‌گیرد.
عمده‌ترین مزیت رهاسازی بچه ماهی به عنوان یکی از روش‌های آبزی پروری، برخورداری از توجیه اقتصادی بالا به نسبت آبزی پروری در استخرهای پرورش ماهی است.
براساس قانون اساسی کشور، حفاظت از منابع آبی برعهده سازمان حفاظت محیط زیست است و شیلات برای افزایش ذخایر، حفاظت از آنها و بهره برداری بهینه مسوولیت دارد.
در این میان استان خوزستان به لحاظ برخورداری از منابع آبی بالقوه از یک سو و لزوم توجه به مسائل زیست محیطی از سوی دیگر به ضرورت حفظ ذخایر موجود و بازسازی ذخایر درحال تخریب پی برده و بیشترین میزان رهاسازی بچه ماهی در منابع آبی کشور را دارد.
یکم آبان امسال، رییس اداره حفاظت محیط زیست دزفول در این راستا از رهاسازی ۵۶۰ هزار قطعه بچه ماهی کپور نقره‌ای و بیگ‌هد در رودخانه‌های این شهرستان خبر داد.
مسعود نوری‌پور افزود: این ماهیان در سه محموله از مرکز تکثیر و پرورش آبزیان شهید ملکی استان از سوی اداره شیلات، با هماهنگی محیط زیست و حضور بخشداران، دهیاران، جامعه محلی و شهروندان علاقه‌مند در ۲ حوزه آبی شهرستان رهاسازی شد.
بنا بر اظهارات رییس اداره حفاظت محیط زیست دزفول، از این تعداد، افزون بر ۱۶۰ هزار قطعه در محل سد عجیرب واقع در بخش چغامیش شهرستان دزفول و حدود ۴۰۰ هزار قطعه در رودخانه دز و پایین دست سد تنظیمی علی‌کله رهاسازی شده است.
همچنین به گفته مدیرکل شیلات خوزستان، در ۶ ماه نخست سال جاری، حدود ۷.۵ میلیون قطعه بچه ماهی در رودخانه‌ها و تالابهای خوزستان رهاسازی شده است.
ضرورت بازسازی ذخایر آبزیان، حفظ جمعیت ماهیان بومی، افزایش تولید آبزیان و رونق صید و صیادی در جوامع ساکن اطراف منابع آبی، افزایش اشتغال و بهبود معیشت ساکنان منطقه، کمک به بالا رفتن سرانه مصرف آبزیان در نقاط مختلف استان و ترویج ماهیگیری و رونق گردشگری مهمترین اهداف رهاسازی بچه ماهیان بومی در آبهای داخلی عنوان شده است.
اما نکته قابل تامل رهاسازی گونه‌های چینی در رودخانه دز بود که باعث اعتراض شدید دوستداران محیط زیست شد؛ آنها معتقدند رهاسازی گونه‌های غیربومی خسارت‌های جبران ناپذیری به منابع آبی وارد می‌کند.
به گفته یکی از دوستداران محیط زیست و عضو انجمن کنکاج دزفول، گونه‌هایی که در رود دز آزاد شده‌اند طبق اعلام مسوولان مربوطه، ماهی چینی با نام کپورماهی، سیلور و بیگ هد بودند که ماهیانی غیربومی و نابودگر هستند.
رهاسازی ماهی غیربومی، کل آبهای کشور را دچار بحران خواهد کرد
به گفته سیدمحسن رضازاده، این گونه ماهیان غیربومی علاوه بر رودخانه دز در کرخه، کارون، اروند نیز رهاسازی شده‌اند که درنهایت به خلیج فارس سرازیر می‌شوند و وضعیت بحرانی برای کل منابع آبی ایجاد خواهند کرد.
وی با بیان اینکه ماهیان رهاسازی شده مهاجم هستند و باید در حوضچه‌های بسته رشد کنند، ادامه داد: حیات زیستی رودخانه دز با هدایت روزانه حدود پنج هزار مترمربع فاضلاب خطرناک خانگی زیباشهر و دیگر نقاط به خطر افتاده و کار ادارات محیط زیست و شیلات، غیرعلمی و مغایر با قوانین سازمان محیط زیست بوده است.
رضازاده با تاکید بر اینکه متولی نظارت بر رهاسازی ماهیان بومی در تالابها و رودخانه‌ها، محیط زیست است، اظهارکرد: به طور قطع در رهاسازی این بچه ماهیان در رودخانه دز تخلف صورت گرفته است و این موضوع باید توسط دستگاه‌های نظارتی رسیدگی شود.
تاکید بر جلوگیری از رهاسازی گونه‌های غیربومی در منابع آبی
به گفته اصغر عبدلی نویسنده کتاب ماهیان آبهای داخلی ایران درخصوص رهاسازی این گونه ماهی در رودخانه دز گفت: کپور ماهیان چینی در فهرست گونه‌های مضر تالابهای ایران هستند که رهاسازی آنها در تالابها ممنوع است.
این استاد ماهی‌شناسی دانشگاه تهران خواستار جلوگیری از رهاسازی گونه‌های غیربومی در منابع آبی شد و افزود: طبق ماده سه قانون مدیریت تالابهای کشور، گونه ماهی بیگ هد نیز در ردیف ماهی‌های مهاجم است.
رهاسازی ماهیان غیربومی، ترور بیولوژیک رودخانه‌ها است
آرش جولاده دکترای ماهی‌شناسی نیز با انتقاد از رهاسازی گونه‌های غیربومی در منابع آبی از مسوولان خواست جان تالابها و رودخانه‌ها را نجات دهند.
وی رهاسازی این گونه‌های بچه ماهی را غیرعلمی و ترور بیولوژیک رودخانه دز عنوان و بیان کرد: این عمل هیچ کمکی به حفاظت ماهیان بومی نخواهد کرد زیرا تعداد کثیری از ماهیان چینی غیربومی را وارد رودخانه می‌کنند که غیراقتصادی هستند.
جولاده گفت: بعد از مدت کوتاهی، ماهی‌های اقتصادی توسط صیادان صید می‌شوند و میلیون‌ها ماهی غیربومی در رودخانه باقی می‌ماند که اندازه آنها از یک بند انگشت هم فراتر نمی‌رود، سریع تولید مثل می‌کنند و رقیب غذایی ماهیان بومی می‌شوند ضمن اینکه در کوتاه مدت و میان مدت خسارت زیادی به اکوسیستم وارد می‌کنند.
شیلات: رهاسازی تمام ماهیان پرورش یافته در مرکز تکثیر شهید ملکی خوزستان بلامانع است
خبرنگار ایرنا این موضوع را از رییس اداره شیلات شهرستان دزفول پیگیری کرد که بهروز قوامی در این باره گفت: طی صورت جلسه امضا شده در تاریخ ۲۱ شهریورماه ۱۴۰۳ بین اداره کل حفاطت محیط زیست و شیلات خوزستان، اعلام شد رهاسازی تمام ماهیانی که در مرکز شهید ملکی پرورش می‌یابند در منابع آبی خوزستان بلامانع است.
وی ادامه داد: براساس این مصوبه شیلات دزفول با نظارت محیط زیست اقدام به رهاسازی بچه ماهی در روخانه دز کرده است.
رییس اداره شیلات دزفول با بیان اینکه رهاسازی بچه ماهی‌ها با تایید محیط زیست انجام شده است، گفت: سه خودرو بچه ماهی بومی و گرمابی در پنجمین مرحله در رودخانه دز رهاسازی شده است.
محیط زیست: رهاسازی بچه ماهی غیربومی در تالابها و آبگیرها ممنوع است
خبرنگار ایرنا با پیگیری این موضوع از اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان، گفت وگویی با معاون محیط طبیعی اداره کل محیط زیست خوزستان انجام داد که سیدعادل مولا در این باره گفت: قانون تصریح کرده که رهاسازی بچه ماهی غیربومی در تالابها و آبگیرها ممنوع است ولی اداره کل محیط زیست خوزستان به علت اهمیت موضوع، پا را فراتر گذاشت و برای حفظ محیط زیست طبیعی، در کارگروه شیلات استان در حضور مدیرکل شیلات، مدیرکل حفاظت محیط زیست و سایر مسوولان استانی در قالب صورت جلسه‌ای توافق شد که شیلات موظف است برای تقویت ذخایر آبی استان خوزستان نسبت به تکثیر و پرورش ماهیان بومی در رودخانه‌ها پشت سدها، آبگیرها و تالابها اقدام کند.
وی ادامه داد: در بند ۲ این توافق آمده است قبل از هرگونه رهاسازی باید برآورد ذخایر آبی و میزان ماهی قابل رهاسازی شده به محیط زیست استان اعلام شود.
مولا اظهارکرد: همچنین طبق بند سه این توافق، زمان رهاسازی ماهیان در تالابها و رودخانه‌ها توسط شیلات باید به محیط زیست اعلام شود و اداره شیلات رهاسازی بچه ماهی در منابع و سدهای غیرشرب را نیز در برنامه قرار دهد.
هرگونه رهاسازی بچه ماهی به اداره کل محیط زیست خوزستان اطلاع‌رسانی شود
معاون محیط طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان به مهمترین بند صورت جلسه دوم تیرماه و ۲۱ شهریورماه امسال اشاره کرد که بر اساس آن، شیلات باید قبل از هرگونه رهاسازی بچه ماهی به کارشناسان محیط زیست استان اعلام کند تا برای بازدید از محل تکثیر اقدامات لازم انجام شود.
وی با بیان اینکه شیلات در این مرحله خودسرانه اقدام به رهاسازی محموله بچه ماهی در رودخانه دز کرده است، افزود: در مصاحبه رییس شیلات و محیط زیست دزفول درخصوص رهاسازی بچه ماهی در رودخانه دز، رهاسازی ۲ گونه غیربومی نیز عنوان شده که نامه نگاری و تذکر جدی در این خصوص داده شده است.
مولا تاکید کرد: سوال اینجاست که در زمان لارو بچه ماهی، چگونه کارشناس تشخیص داده چه نوع بچه ماهی رهاسازی شده است، بنزم بوده، بیگ هد یا گطان؟
مشخص نیست دقیقا چه گونه‌هایی در رودخانه دز رهاسازی شده است
معاون محیط طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست استان خوزستان تاکیدکرد: در شورای راهبردی شیلات خوزستان مصوب شده قبل از رهاسازی بچه ماهی به اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان اطلاع‌رسانی شود که اینگونه نبوده و فقط در حد شهرستان اطلاع‌رسانی شده است و مشخص نیست دقیقا چه گونه‌هایی در رودخانه دز رهاسازی شده است.
وی بر ضرورت جلوگیری از رهاسازی بچه ماهی غیربومی در منابع آبی تاکید کرد و افزود: پیش از این، قرار بود نسبت به رهاسازی کپورهندی در یکی از مراکز اقدام شود که به محض اطلاع از موضوع، اجازه رهاسازی داده نشد زیرا ماهی بومی از نظر اقتصادی از ارزش بالاتری برخوردار است و اگر خطایی از طرف محیط زیست یا شیلات انجام شده به شدت محکوم است و باید توضیحات لازم ارایه شود.
موضوع رهاسازی گونه‌های غیربومی بچه ماهی در رود دز در نشست توسعه شیلات خوزستان مطرح می‌شود
مولا خاطرنشان کرد: این موضوع در نشست توسعه شیلات استان خوزستان که با حضور استاندار برگزار می‌شود بیان خواهد شد و اگر الزامات و تعهدات توسط شیلات رعایت نشود برخورد جدی تری خواهیم داشت.
ضمن قدردانی از تلاش‌های صورت گرفته در راستای حفظ و توسعه محیط زیست، با توجه به اهمیت موضوع، انتظار می‌رود موضوع رهاسازی بچه ماهی در منابع آبی با حساسیت و جدیت بیشتری توسط مسوولان مربوطه پیگیری شود تا با یک خطای سهوی یا عمدی، شاهد نابودی منابع ارزشمند آبی ماهیان بومی نباشیم.